Vatikan bir Afrikalı Papa seçer mi?

Papa Francis, 21 Nisan 2025’te 88 yaşında, geçirdiği bir inme sonrası komaya girmesi ve ardından gelen geri dönüşü olmayan kalp durması nedeniyle hayatını kaybetti.

Papa’nın vefat etmesiyle birlikte Vatikan, geleneksel yeni Papa seçim sürecini başlatacaktır. Bu süreç, Kardinaller Koleji’nin toplanarak yeni Katolik ruhani liderini belirlemesiyle işliyor ve bu toplantıya Konklav deniyor.

Kilise hukukuna göre, Konklav, Papa’nın ölümünden sonraki 15 ila 20 gün içerisinde başlamak zorunda. Bu süre, tüm kardinal seçmenlerin başkent Roma’ya ulaşabilmesi için tanınıyor. Bu bağlamda, Konklav’ın 6 ile 11 Mayıs 2025 tarihleri arasında başlaması bekleniyor.

MUHTEMEL ADAYLAR

Yeni Papa henüz seçilmemiş olsa da kamuoyunda genellikle “Papabile” (papa olmaya uygun) olarak anılan bazı kardinal isimler üzerinde spekülasyonlar yapılır. Bu değerlendirmelerde adayın teolojik eğilimi, coğrafi temsiliyeti ve Katolik dünyasının güncel ihtiyaçları önemli rol oynar.

Konklav yaklaştıkça gözler Kardinaller Koleji’nin alacağı karara çevrilecek ve 267. Papa’nın kim olacağı tüm dünyada merakla beklenecektir. Papa Francis’in yerine geçebilecek en uygun üç aday var.

Kardinal Pietro Parolin (İtalya, 70 yaşında) ve mevcut görevi Vatikan Devlet Sekreteri. Nijerya ve Meksika’da diplomatik deneyime sahip olan Parolin, Papa Francis’in yakın çalışma arkadaşı ve ılımlı görüşleriyle biliniyor. Onun seçilmesi, Francis’in mirasının devamı anlamına geliyor.

İkinci aday Kardinal Luis Antonio Tagle (Filipinler, 67 yaşında) ve mevcut görevi Evanjelizasyon Dairesi’nde İlk Evanjelizasyon Bölümü Pro-Prefekti olmak. Asyalı Papa Francis olarak anılan Tagle, marjinal topluluklara yönelik modern yaklaşımları ve ilerici görüşleriyle öne çıkıyor. Seçilmesi, Küresel Güney’in Katolik Kilisesi içindeki temsilini artırabilir.

GELENEKÇİ SARAH

Üçüncü aday olan Kardinal Robert Sarah Kilise içindeki güçlü Afrikalı bir ses ve doktrinel konularda muhafazakâr duruşuyla tanınıyor. Seçilmesi, Afrika’daki Katolik toplumunun artan etkisini yansıtabilecektir. Kardinal Sarah, ahlak ve Katolik doktrin konularında gelenekçi tutumuyla tanınıyor. Kilise içindeki liberal reformlara açıkça karşı çıkan bir isim. Modern dönemde ilk siyahi papa olabilecek en kıdemli Afrikalı kardinal olarak dikkat çekiyor. Sarah, hem Katolik hem de siyasi çevrelerde açık sözlü yazıları ve Katolik öğretilerine bağlılığıyla biliniyor.

Seçilmesinin önündeki zorlukların başında yaşı (79), daha genç bir papa arayışı içinde olan kilise için olumsuz bir faktör olabilir. Muhafazakar duruşu, Papa Francis’in belirlediği daha ilerici çizgiyle uyuşmayabilir.

DÖNÜM NOKTASI

Yaklaşan Konklav, Katolik Kilisesi için çok önemli bir dönüm noktası olacak ve bu süreç, hem iç tartışmalara hem de dünya çapındaki demografik değişimlere yanıt niteliğinde yeni bir yön belirleyecektir.

Papa, dünya genelindeki tüm Katoliklerin ruhani lideridir ve seçiminde adayların milliyeti, ırkı veya etnik kökeni resmi olarak belirleyici faktörler değildir. Ancak fiiliyatta, insan faktörü nedeniyle tarih boyunca seçimlerde kültürel, bölgesel ve hatta zaman zaman ırksal önyargıların dolaylı etkileri tartışılmıştır. Özellikle uzun süre boyunca Avrupalı (özellikle İtalyan) Papaların seçilmesi, bu süreçte kültürel alışkanlıkların ve güç dengelerinin etkili olabileceğini göstermiştir. Ancak Katolik Kilisesi son yıllarda daha evrensel bir temsil anlayışına yönelmiş, Latin Amerika'dan Papa Francisco’nun (2013) seçilmesi gibi örnekler bu yaklaşımın değiştiğini ortaya koymuştur.

Şayet Gineli Kardinal Robert Sarah yeni Papa olursa Afrika’nın Vatikan’a tarihte atacağı en büyük golü bu olur diye düşünüyorum. Yüzyıllarca süren misyonerlik yoluyla sömürgecilik, sonunda başka bir yüzünü göstermiş olur. Fakat büyük ihtimalle Mayıs’ta yapılacak seçimde Kardinal Pietro Parolin yeni Papa olacaktır. Öte yandan Kardinal Sarah, ruhani ağırlığıyla hem gelenekçi hem de yeni bir umut dalgası oluşturabilecek biri olurdu. Fakat Vatikan bir Afrikalı kardinali Papa seçecek kadar Hz. İsa’nın bıraktığı dini geleneğe yakın değil.

Umarım yanılırım…