Zeytincilik Kanunu (1)

3573 numaralı “Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun” 26 Ocak 1939 tarihinde kabul edilmiştir. Bu tarih Atatürk’ün ölümünden 76 gün sonrasına denk gelmektedir. Yasaların düzenlenme süreci göz önünde tutulursa, bu yasanın Atatürk’ün bilgisi dahilinde, hatta onun direktifi doğrultusunda çıkarıldığı söylenebilir.

Bu kanun hükümleri 9/7/1956 tarih ve 6777 sayılı kanunla sakız ve nevileriyle, harnuplukları da kapsayacak şekilde genişletilmiştir. 3669, 4086, 5728 numaralı kanunlar ve 698 numaralı KHK ile değişiklikler yapılmıştır. Yasanın geçerli olan şekli sadeleştirilerek özetlenmiştir.

UYGULAMALAR

Orman sınırları dışında bulunan ve devletin hüküm ve tasarrufunda olan yabani zeytinlik, Antep fıstığı ve harnupluklar (keçi boynuzu) ve sakız nevileri ile orman sınırları dışında olup da “Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi Hakkında Kanun” kapsamında bulunmayan zeytin yetiştirmeye elverişli fundalık ve makilikler Tarım ve Orman Bakanlığınca saptanarak haritalanır.

Bu alanlar yerel koşullar dikkate alınmak suretiyle Tarım ve Orman Bakanlığınca 25 dönümlük parsellere ayrılır ve ilan edilir.

Bu alanlarda yabani zeytin, fıstıklık ve harnupluk ile sakız ağaçlarını aşılayıp yetiştirecekler ile zeytin yetiştirmeye elverişli fundalık ve makilik alanlarda gerekli temizlemeyi yapıp zeytin dikim alanları meydana getirecekler, dilekçe ile arazinin bulunduğu en büyük mülki amire başvururlar. Başvuranlar arasında bakanlıkça belirlenecek esas ve öncelik sırasına göre seçilen kişilerden, bu işlemleri yerine getireceklerine ilişkin bir yükümlülük belgesi alınır. Fidan dikecek olanlara devletçe maliyet bedeli üzerinden zeytin fidanı sağlanır.

Beş yıl süre ile taşınmazın amacına uygun olarak kullanıldığı Tarım ve Orman Bakanlığınca saptananlara o yerin en büyük mülki amiri tarafından tapuları devredilir.

Bu yolla verilen taşınmazlar hiçbir şekilde veriliş amacı dışında kullanılamaz. Bu taşınmazlar; miras dahil hiçbir şekilde bölünemez, veriliş tarihindeki yüzölçümü hiçbir şekilde küçültülemez. Aksi takdirde Hazinece geri alınır. Bu hususlarda taşınmaz siciline gerekli şerh verilir.

Bu maddeye göre verilen süre içinde aşılama, temizleme, dikim ve bakım işlemleri yapılmamış olursa verilen izin bakanlıkça iptal edilir.

Devlet malı zeytinliklerden aşılanmak üzere bir kişi veya şirkete veya köy tüzel kişiliklerine verilecek yabani zeytinlik alanı 200 dekardan yukarı olamaz. Ancak aldığı sahayı bakanlıkça belirlenen sürede verimli hale getirenlere başvuruları halinde aynı miktarda yeni parçalar verilir. Bu dağıtımda evvela toprak sahibi olmayanlar, sonra en yakın köylüler ile küçük çiftçiler tercih olunur. Gerekirse bu 200 dekarlık miktar Cumhurbaşkanı kararıyla artırılabilir.

KISITLAMALAR

Zeytinliklere her çeşit hayvan sokulması, yerleşim alanları hariç, zeytinlik alanlara en az bir kilometre yakınlıkta koyun ve keçi ağılı yapılması yasaktır.

Ancak çift sürme ve taşımacılıkta kullanılan hayvanlara ağızlık takılması koşuluyla izin verilir.

Bu hükme aykırı hareket edenler hakkında zarar görenin şikâyeti üzerine üç aya kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.

Devlet, zeytinciliğin ıslahı, yeni zeytin dikim alanlarının tespiti, zeytin dikim ve yetiştirilmesinin teşviki ile verimin artırılması, hastalık ve zararlılarla mücadele ile ürün elde etmekte masrafları azaltıcı araç ve gereçlerin imal ve ithalinde gerekli kolaylıkları sağlar.

Belirlenecek bu kurallara göre zeytinliklerine bakmayan üreticiye ağaç başına on Türk Lirası idarî para cezası verilir.

Zeytinlik alanları içinde ve bu alanlara en az 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası hariç zeytinliklerin gelişmesine engel olacak kimyasal atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamaz ve işletilemez. Bu alanlarda yapılacak zeytinyağı fabrikaları ile küçük ölçekli tarımsal sanayi işletmeleri yapımı ve işletilmesi Tarım ve Orman Bakanlığının iznine bağlıdır.

Zeytincilik alanları daraltılamaz. Ancak, belediye sınırları içinde bulunan zeytinlik alanlarının imar hudutları kapsamı içine alınması hâlinde altyapı ve sosyal tesisler dahil toplam yapılaşma, zeytinlik alanının yüzde 10’unu geçemez. Bu sahalardaki zeytin ağaçlarının sökülmesi Tarım ve Orman Bakanlığının fenni gerekçeye dayalı iznine tabidir. Bu iznin verilmesinde, Bakanlığa bağlı araştırma enstitülerinin ve o ziraat odasının uygun görüşü alınır. Bu hâlde dahi kesin zorunluluk görülmeyen zeytin ağacı kesilemez ve sökülemez. İzinsiz kesenler veya sökenlere ağaç başına altmış Türk Lirası idarî para cezası verilir.

Bu Kanunun yayımından önce zeytinlik alanlarına ilişkin kesinleşmiş imar planları geçerlidir.